Gezegeni onar
Elektronik atık, dijital çağımızın en zehirli mirasıdır.
Pek çok insan elektroniklerin içinde çok çeşitli zehirli kimyasalın bulunduğunu bilmez. Örneğin, tipik bir CRT ekranın içinde yaklaşık dört buçuk gram kurşun vardır. Düz panel ekranların bir çoğunda önemli miktarda civa bulunur. Plastik kutular, mevcut en tehlikeli kimyasallardan olan polibromine edilmiş yangına dayanaklı kimyasallarla kaplıdır. Bu tür kimyasalları bir çöplüğe atamazsınız çünkü bu atıklar toprağı kirletir ve su kaynağına sızar.
E-atıklara ne olur?
Elektroniği düzgün bir şekilde geri dönüştürmek için, bunları dikkatli bir şekilde parçalarına ayırıp, her türlü malzemeyi de birbirinden ayırmanız gerekir. Ham maddeler daha sonra yeni ürünlerin yapımında güvenle kullanılabilir. Maalesef, bu .ok nadir olur. "Geri dönüştürülmüş" olduğunu düşündüğümüz elektronik cihazların bir çoğu, üçüncü dünya ülkelerine gönderilir.
Neden? E-atığı doğru şekilde geri dönüştürmek pahalı da o yüzden. Bu pahalı bir süreç çünkü çok yoğun emek gerektiriyor ve de çevre kanunları (en azından ABD'de) e-geri dönüşümü için çevre dostu süreçlerin kullanılmasını talep ediyor.
UNEP/GRID-Arendal Haritalar ve Grafikler Kütüphanesinden
Ancak gelişmekte olan ülkelerde iş gücü ucuzdur ve bu gıcık bozucu çevre kanunları her ülkede geçerli değil. Modası geçmiş elektronik eşyalarla dolu konteynerler, Çin ve Nijerya gibi ülkelere, insanların ölü elektronikler arasından işe yarayan parçaları aradıkları yerlere gönderiliyor. Çöpçüler değerli parçaları topladıktan sonra, 'çıkarıcılar' ayıklananları parçalarına ayırmaya başlar. Çıkarıcılar, elektroniklerin içinden çıkan bakır teller ve altın elektrik bağlayıcıları parçalarına ayırarak hayatlarını kazanabilirler. Ancak çevre dostu olmayan, sökücülerin gerçekleştirdiği bu işlemde zehirli kimyasallar yeraltı suyuna sızar ve kırık dökük elektronik kalıntıları da hurda çöpü olarak yüzeyde birikir.
Birleşmiş Milletler Çevre programı bu süreci şöyle tanımlıyor: " Birçok ülkede, çocuklar da dahil olmak üzere tüm topluluklar, eski bilgisayarlardan metalleri, camları ve plastikleri temizleyerek geçimlerini kazanırlar. Az miktardaki altını çıkartmak için, kondansatörler bir kömür ateşinin üzerinden eritilir. Elektrik kablolarındaki plastik, bakır telleri açığa çıkarmak için varillerde yakılır. Basel Eylem Ağına göre, her bir bilgisayarda yaklaşık 6 ABD doları değerinde malzeme var. Plastiğin yakılmasından doğan dioksin ve diğer zehirli gazların havaya karıştığını düşündüğünüz zaman çok da fazla değil. Ve büyük miktardaki değersiz parçaların etrafa atılması, kalan ağır metallerin bölgeyi kirletmesine yol açıyor."
Gezegeni kurtarmanın yolları
Bir cihazı olabildiğince uzun süre kullanın
Cihazların bakımı ve onarımı, kullanım ömürlerini önemli ölçüde artırır. Eğer birlikte çalışır ve ortalama elektronik parçanın kullanıldığı süreyi iki katına çıkarırsak, oluşturulan e-atığın miktarını "yarıya indirebiliriz". Eğer cihazlarımızla ilgilenir ve kırıldıklarında onları tamir edersek, bundan daha da iyisini yapabiliriz.
Cihazları mümkün olduğunca uzun süre çalışmasını sağlamak ve bunları düzgün bir şekilde elden çıkarmak sizin insanlığa karşı sorumluluğunuz. Sorumlu olmak kolaydır: Artık ihtiyacınız olmayan cihazları, tekrar kullanabilecek kişilere satmak veya bağışlamak bunun bir örneğidir. Hâlâ kullanabileceğiniz şeyleri onarın, kullanılamayacakları ise geri dönüştürün.
Sefere katılın
İşte hemen yapabileceğiniz iki şey:
- Onarım yeminimize göz atın ve cihazlarınızı çöpe atmak yerine onları tamir edeceğinize dair söz verin.
- E-atık sorunu hakkında daha fazla şey öğrenin ve çevrenizdekilere de bir şeyleri tamir etmenin soruna çare olduğunu anlatın.
Gezegende sınırlı sayıda kaynak var. Sahip olduğumuz kaynakları verimli kullanmamız ve gelecek nesiller için kaynakları korumamız önemli. The story of stuff, mevcut üretim ve tüketim alışkanlıklarımızın nasıl sürdürülemez olduğunu açıklayan, 20 dakikalık bir animasyon filmdir.
Bu çevirmenlere özel teşekkürler:
100%
Gözde dünyayı onarmamıza yardım ediyor! Katkıda bulunmak ister misiniz?
Çeviriye Başlayın ›