Şişmiş pili ne yapmalı

Cihazınız çok ısınmış ya da kötü kokuyorsa pili sökmeye çalışmayın. Cihazınızdan duman çıkıyorsa, cihazın etrafındaki alanı temizleyin.

Cihazı hareket ettiremiyorsanız yangını kumla kapatabilir, onaylanmış bir yangın söndürücü kullanabilir, büyük bir bardak suyla söndürebilir ya da ateşe dayanıklı bir konteynır yardımıyla üzerini kapatabilirsiniz. Ardından cihazla aranıza güvenli bir mesafe koyun. Cihazı güvenli bir şekilde hareket ettirebiliyorsanız, yangın açısından güvenli ve iyi hava sirkülasyonu olan bir alana götürün (mesela beton yerler buna müsaittir) ve pil soğuyana kadar, cihaza güvenli bir mesafede bekleyin. Bir kere pil alev aldıktan sonra, içindeki yakıt bitene kadar reaksiyon devam eder.

'''ŞİŞMİŞ LİTYUM-İYON PİL ALEV ALABİLİR YA DA PATLAYABİLİR. ŞİŞMİŞ BİR LİTYUM-İYON PİLİ ELEKTRONİK BİR CİHAZDAN SÖKERKEN SON DERECE DİKKATLİ DAVRANIN VE SORUMLULUĞUN SİZDE OLDUĞUNU UNUTMAYIN. KONUYA DAİR KENDİ BECERİLERİNİZDEN ŞÜPHE EDİYORSANIZ CİHAZI KAPATIN, İZOLE EDİN VE HEMEN KONUYA DAİR PROFESYONEL BİR TAMİR TEKNİSYENİNE DANIŞIN.

Şişmiş pili sökmesi tehlikeli olabilir ancak, bu haldeki bir pili cihazın içinde bırakmak da ciddi risklidir. Kendinize ve cihazınıza zarar gelmemesi için, pili şişmiş haldeyken cihazı kullanmayın. Bu talimatlar, şişmiş pillerin çıkartılması için en kullanışlı uygulamaları sunar ancak, güvenli bir tamirin güvencesini vermezler. Emin değilseniz, cihazı kapatın, ateşe dayanıklı bir konteynıra yerleştirin ve cihazı profesyonel bir tamirciye götürüp tamirciden zarar görmüş pili değiştirmesini isteyin. Pil çıkarma işlemini ertelemeyin. Şişmiş pilinizi iFixit'ten aldıysanız, pili çıkarmadan önce ve sonra pilin fotoğraflarını çekin ve daha sonra teminat talebi ve değişim için müşteri hizmetleri ekibimizle iletişime geçin.

Lityum-iyon piller, elektrik üretmek için kimyasal reaksiyon kullanırlar. Pil yıllandıkça bu kimyasal reaksiyon artık olması gerektiği gibi gerçekleşmemeye başlar ki bu da gaz oluşmasına (gaz boşalması denir) ve dolayısıyla pilin şişmesine sebep olur. Buna ek olarak, eğer ki pil iç tabakaları birbirlerine olan ayrılıklarını gerektiği şekilde korumazlarsa bu durum gaz boşalmasına, şişmeye ve hatta yangına bile sebep olabilir. Şişme, katı parçacıkların pilin katmanları arasına kaçıp zamanla katmanları birbirinden ayıran zarı delmesiyle meydana gelir. Zar zarar görmüşse, havadaki nem hücreyle reaksiyona girip hücrenin şişmesine sebep olabilir. Bu patlayıcı reaksiyon, herkesin de hatırlayacağı Samsung Galaxy Note7 ve hoverboardların da başına geldi ve sonuç olarak pil teslimatı ve uçaklarda pil taşınmasına dair ciddi kısıtlamalar getirilmesine sebep oldu.

Piller şiştikçe diğer bileşenleri ittirir ve yerlerinden eder. Genelde ekran, düğme ya da dokunmatik yüzey olması gereken hizadan çıkar. Telefonunuz kılıfına uymuyorsa, bileşenleri arasında yeni boşluklar oluşmuşsa, düğmeler sıkışmış ve basılması zor hale gelmişse ya da cihazınız elinizde bir tuhaf "süngerimsi" hissediliyorsa da piliniz şişmiş olabilir.

Güvenli koklama testini uygulayın! Hiçbir şart altında herhangi bir tehlikeli maddeyi yüzünüze yaklaştırıp kokuyu içinize çekmeyin. Onun yerine, pilin yakınındaki alanda bulunan havayı elinizle yüzünüze doğru getirin. Şişmiş pilden kaçan pil gazı tatlı, metalik ve kimyasal kokacaktır.

Image Credit: George Christidis

MacBook ya da iPhone gibi piline zarar vermeden açılması kolay bir cihazla uğraşıyorsanız (emin olmak için pil değişim kılavuzunu kontrol edin!), cihazı açıp pilin herhangi bir yerinde şişkinlik olup olmadığını kontrol edebilirsiniz. Pil gevşekse, ambalajı buruşmuşsa, kareden ziyade yuvarlaklaşmış ya da oturduğu yerden kalkmış gibi duruyorsa pil şişmiş demektir.

Pilinizin şiştiğinden şüpheleniyorsanız, cihazınızı şarj etmeyin. Yangın riskini azaltmak için, şarjınızı düşürebildiğiniz kadar düşürün.

Dumanın dağılımını kolaylaştırmak için iyi havalandırılan bir alanda çalışın. Gözünüz için koruma kullanın; tercihen yüzünüzü tamamen kapatan maskelerden kullanın ancak, koruyucu gözlük de hiç yoktan iyidir. Derinizi pilin içindeki kimyasallardan kormak için eldiven kullanın. Zarar görmüş pili güvenli bir şekilde çıkarmak için elinizin altında bir adet maşa bulundurun.

Pil yanmaya ya da akmaya başladığı takdirde, pili muhafaza edebileceğiniz güvenli bir yere ihtiyacınız olacak. Tutuşmaz bir yüzey üzerinde ya da dışarısı serin ve kuruysa dışarda çalışın. Kapalı metal kutu ya da bir kova kum gibi ateşe dayanıklı bir konteynırı hazırlayın. Elinizdeki tek şey su ise ''çok fazla kullanın''. Eğer içmekânda çalışıyorsanız, pilin kimyasal reaksiyonunun güvenli bir şekilde kendiliğinden bitmesi için, çalıştığınız alandan dışarıya doğru çıkanan boşaltılmış bir yolunuz olsun.

Yukardaki önlemleri aldıktan sonra pilinizi çıkarmaya başlayabilirsiniz. Genel olarak cihazınızın pil değişim kılavuzunu takip edebilirsiniz ancak, söküm esnasında pile gelebilecek zararları önlemek adına ekstra dikkatli olun. Pil yerine yapıştırılmış ise, iFixit'in yapıştırıcı çıkarıcısı gibi gevşetici maddelerle, yüksek konsantreli izopropil alkol ya da asetonla başlamanızı öneririz. Gevşetici madde pili kanırtma ya da bükme ihtiyacını en aza indirecektir. Asetonun plastik parçalara zarar verebileceğini ve tüm gevşetici maddelerin tedbirli kullanılması gerektiğini unutmayın; bu maddelerin hepsi yanıcıdır. Sadece plastik aletler kullanın ve pilin kağıdını delebilecek herhangi bir keskin şeyi kullanmaktan kaçının; pilin delinmesi ciddi yangınlara sebep olabilir. Herhangi bir noktada koku artar, cihaz ısınmaya ya da duman çıkmaya başlarsa cihazı dışarıya ya da yanmaya karşı dayanıklı bir konteynırın içine koyun ve tekrar üzerinde çalışmaya başlamadan önce semptomlar ortadan kalkana kadar bekleyin.

Pil çıkartıldıktan sonra güvenli bir şekilde imhası yapılması önemlidir. Pilleri çöpe ya da geri dönüşüm kutularına atmayın. Pilleri suya koymayın ya da suda muhafaza etmeyin. Pil ısınmışsa, kokuyor ya da duman çıkarıyorsa pili dışarıya ve yanıcı maddelerden uzağa ya da yanmaya karşı dayanıklı bir konteynırın içine koyup semptomların dağılmasını bekleyin. Güvenli olduğundan emin olduğunuzda, pilleri size en yakın e-atık toplama tesisine götürün; kendi bölgenizdeki tesisi bulmak için de e-atık sayfamıza bir göz atın. Pilleri e-atık işleme tesisine posta ile göndermeyin; pil transfer esnasında hasara sebep olabileceği için bu konuda ciddi düzenlemeler vardır.

Piller tüketim maddesidir ve onlara ne kadar iyi baktığınızdan bağımsız er ya da geç değiştirilmeleri gerekecektir. Buna rağmen, pilinizi elinizden gelen en iyi ve uzun şekilde kullanabilmeniz için bazı uygulamaları aşağıya yazdık. Ancak şunu kesinlikle unutmamak gerekir: şişmiş pil, iyileştirmek mümkün değildir, yalnızca sökülebilir. Bu ipuçları sadece pilin bozulmasını prevent önlemek içindir.

Piller en iyi yavaş, kontrollü şarj ve deşarj edildiklerinde en iyi sonucu verirler. Ilık havalarda kullanılmaları, sarsıntı ve hasardan korunmaları gerekir. Her ne kadar telefon ya da laptop pili bir sorun teşkil edecek kadar hızlı şarj ya da deşarj olmuyorsa da, süratli şarj ya da deşarj etme pilin hızlıca eskimesine ve gaz boşalmasına sebep olabilir. Zarar verebileceği ve hatta yangına sebep olabilecekleri için düşük kaliteli ya da hasar görmüş şark kablolarından ve adaptörlerden uzak durun; bunlar kontrolsüz, dengesiz ve gereğinden fazla güç kaynağına sebep olurlar. Telefonunuzu uzun süre %100 ya da tamamen bitik şarj durumunda tutmak da pilinizin ömrünü kısaltır. Yani eğer ki telefonunuzu uzun bir süre muhafaza etmeyi ama kullanmamayı planlıyorsanız, pilinizi %40 kadar şarj edip öncesinde de telefonu kapatın. Yüksek sıcaklıklar da pilinizin verimliliğini düşürür. Yani sıcak havalarda telefonunuzu arabada bırakmamaya özen gösterin. Ve en önemlisi, telefonunuzu düşürmek sadece ekranınıza değil pilinize de zarar verir. Arabalar gibi telefonların da kaza esnasında esnemeleri gerekir. Yani telefon yere düştüğünde, yapıştırıcı ile sabitlenmiş olan pili bile civarındaki bileşenlere çarpıp delinebilir. Piliniz hasar görmüş ya da artık eskisi gibi şarj olmuyorsa, o pili değiştirin.

ÇOK UZUNDU; OKUMADIM: pilinize iyi davranın. Onu hassas bir şekilde kullanın ve hasar gördüğü ya da düzgün bir şekilde şarj olmadığında da değiştirin.